نمک و بیماریهای گوش

نمک و سرگیجه

حد اقل ۵۰۰۰ سال است که نمک به عنوان یک جزء مهم و قابل احترام در زندگی بشر وجود دارد. نمک زدن و خشک کردن از اولین روش های نگهداری غذا های فاسد شدنی مانند ماهی و گوشت بوده است. در روزگار باستان نمک انقدر باارزش بوده که از آن برای داد و ستد و مبادله کالا استفاده می شده و حتی در یونان باستان یک برده به اندازه هم وزن خودش نمک ارزش داشته است کلمه «سالاری » از کلمکه لاتین «سال» به معنی نمک گرفته شده است . در سال های اخیر کمتر در مورد نمک بحث شده و به آن توجه کمتری شده است .

چون سدیم موجود در نمک منجر به عوارض زیادی در بیماران دارای افزایش فشار خون می شود . بعضی از پزشکان از نمک به عنوان ماده مرگ آور نیز یاد کرده اند و افزایش فشار خون اختلالی است که حدود ۱۲% مردم ایران به آن مبتلا هستند . افزایش فشار خون اغلب بدون علامت بوده ولی به طور ناگهانی موجب صدمات غیر قابل جبرانی همچون نا رسایی قلب یا نارسایی کلیه می شود .

عده ای معتقدند که انسان بیش از حد مورد نیاز بدن خود از نمک استفاده می کند ملیون ها سال قبل بشر هیچ سدیمی غیر از آنچه به طور طبیعی در غذا بوده است مصرف نمی کرده است . انسان هایی که غذایشان بیشتر میوه و سبزیجات بوده در واقع از یک رژیم کاملاً محدود از نظر نمک و سدیم استفاده می کرده اند حتی گوشتخواران در آن زمان یک چهارم مقدار متوسط سدیم مصرفی در حال حاضر را مصرف می کرده اند.

در تمام دنیا مشخص شده است که گروه هایی که از رژیم کم نمک پیروی کرده اند به ندرت به افزایش فشار خون مبتلا شده اند در واقع فشار خون این افراد مانند افراد با رژیم معمولی با افزایش سن بالا نرفته بلکه کاهش هم پیدا کرده است . خطرات دیگر رژیم با نمک فراوان ادم یا تورم بافت های بدن است .

بعضی از زنان دقیقاً قبل از دوره پریودشان دچار تورم ، سردرد ، تحریک پذیری و حتی خشم و عصبانیت غیر قابل کنترل می گردند . این علائم بیشتر به علت احتباس آب و نمک می باشد و بهترین درمان برای اینگونه افراد رژیم کم نمک برای ۱۰ روز قبل از شروع قائدگی می باشد .

یکی از متخصصین سردرد اعلام کرده که محدودیت نمک تعداد و شدت میگرن را کاهش می دهد .

برای ورزشکاران و کسانی که فعلیت های شدید بدنی دارند مقادیر زیاد نمک برای جانشین کردن نمک از دست رفته از طریق عرق کردن ( در حین فعالیت ) مضر و حتی کشنده است زیرا که منجر به از دست دادن پتاسیم ( که برای انقباض عضلات و مخصوصاً قلب لازم است ) شده و موجب غلیظ شدن خون نیز می گردد.

در واقع ورزشکاران نشان داده اند که در هوای گرم در صورتی که مصرف نمک را کاهش دهند موفق هستند بدین ترتیب در طی چند هفته بدن می آموزد که نمک را ذخیره کرده تا کمتر از طریق عرق دفع شود .

پتاسیم ماده معدنی است که به فراوانی در میوه و سیزیجات یافت می شود اما سدیم کمتر در مواد غذایی یافت شده و کمیاب است . بنابر این کلیه و مواد شیمیایی که فعالیت آنها را کنترل می کنند موظف شده اند که سدیم را حفظ کنند و پتاسیم اضافی را دفع نمایند . اما رژیمی که ما معمولاً مصرف می کنیم کاملاً مخالف آن چه که بشر نیاز دارد می باشد .

امروزه مقادیر زیادی سدیم ( بیش از نیاز ) مصرف می شود ولی نسبتاً کم است در نتیجه سدیم اضافی در مایعات بدن تجمع یافته و برای ایجاد تعادل آب بیشتری جذب می نماید و این به نوبه خود حجم خون را افزایش داده و فشار خون وریدی را بالا میرود .

حال طرز برخورد بدن در برابر سدیم اضافی بستگی به وضعیت ژنتیکی و ارثی افراد دارد . تقریباً ۱۰% تا ۲۰% افراد یک استعداد ژنتیکی در برابر اثرات سدیم اضافی دارند .

نظریه ای وجود دارد که  با رژیم پر نمک ( که بیشتر افراد مصرف می کنند ) موجب افزایش مایع گوش داخلی  و احتمالاً باعث حملات سرگیجه در بیماری منیر ( گوش ) خواهد شد وبا کم کردن مقدار نمک اب بدن کاهش می یابد ودر نتیجه افزایش مایع داخل کوکلئا نیز کاهش می یابد  .

راهی که بتوان بدرستی فهمید چه کسانی مستعد اثرات تخریبی سدیم بوده و چه کسانی این استعداد را ندارند .

در واقع حس چشایی ما برای نمک یک حس اکتسابی است و برای تأمین سدیم مورد نیاز حدود ۲۲۰ میلی گرم در روز است لازم نیست که هیچ نمکی به رژیم غذایی اضافه شود .

پیشنهاد شده است که برای نیازمندی های غذایی بشر ( بجای ۲۴-۱۰ گرم نمک که هر روز مصرف می شود ) افراد حد اکثر باید تا ۵ گرم نمک مصرف کنند که این مقدار نمک تقریباً ۲۰۰۰ میلی گرم سدیم دارد که برای هر فرد در هر شرایط کافی است .

گروه دیگر مصرف کمتر از ۲ گرم نمک در ورز را پیشنهاد می کنند تا از ایجاد افزایش فشار خون در افراد مستعد جلوگیری شود .

در افرادی که دچار افزایش فشار خون هستند ، اولین قدم درمانی و کم خطر ترین راه نسبت به مصرف دارو رعایت رژیم غذایی کم نمک است . یک گروه تحقیقاتی در استرالیا نشان داده اند که محدودیت نمک به اندازه درمان داروئی مؤثر است .

نمک در رژ یم غذایی زندگی امروزه به صورت یک جزء مهم درآمده است هر چند که با وجود یخچال و فریزر مصرف نمک به عنوان ماده نگهداری کننده کمتر شده است اما بعد از شکر مهمترین ماده افزودنی به غذا می باشد و در واقع چاشنی اصلی برای پخت و پز و برای سر سفره است .

هر نفر به طور متوسط در روز بین ۴-۵ قاشق چایخوری ( حدود ۵/۷ کیلوگرم در سال ) نمک مصرف می نماید که مهمترین منبع مصرف ان به عنوان ماده افزودنی حاوی سدیم می باشد . مانند پودر کیک و …

بیشتر مردم از نمک دار بودن بعضی از غذاها نظیر ماهی ها ، سس های مختلف ، زیتون و … آگاهی دارند اما بیشتر نمک و سدیمی که خورده می شود در مواردی است که هیچ کس تصور نمی کنند ( مانندحبوبات ، نان ، لبنیات ، گوشت ها ، رب ، پنیر ،  تمام سبزیجات کنسرو شده … ) در واقع بعضی از این غذاها سدیم بیشتری نسبت به غذاهای ظاهراً شور دارند .

به چندین دلیل نمک به غذاهای طبخ شده اضافه می شود .

۱-ایجاد مزه شور در غذا

۲-مشخص تر شدن شوری از طعم های دیگر

۳-پوشاندن بعضی از طعم ها

۴-از بین بردن میکروارگانیسم های فاسد کننده  غذا

تولید کنندگان مواد غذائی اظهار می دارند که اگر مجبور به حذف ( بطور کامل ) یا کاهش نمک در تولیدات غذائی بشوند دچار یک ورشکستگی اقتصادی خواهند شد چون مصرف کنندگان به طعم نمک عادت کرده اند و خوراکی بی نمک در واقع برای آنان بی مزه است ولی تولید کنندگان غذای اطفال تا حدود زیادی نمک را کمتر استفاده می کنند ولی برای بزرگسالان نیز برنامه های آموزشی عمومی لازم است تا بتوان از مصرف نمک کاست  .

غذاهایی که سدیم کم دارند.

ماکارونی، برنج، رشته فرنگی ، سیب ، میوه های دانه ای (حبه ای) ، کاهو، آلو، انگور ، نارنگی، نخودسبز، اسفناج، کلم ، گلابی، آناناس، گندم، گیلاس، اغلب میوه ها، سبزیجات، مارچوبه، گوشت بره ، گوشت گاو، گوشت گوساله، ماهی آزاد ( تمامی ماهی ها )، گوشت چهارپایان، مرغابی

غذاهای دارای پتاسیم بالا

زردآلو، موز، پرتقال، طالبی، سبزیجات، هندوانه، خربزه، خیار، کلم سنگ، هویج، کرفس، سیب زمینی، انواع نخودسبز ، گوجه فرنگی، گریفروت، اغلب میوه های تازه مرغ، کمپوت، گیلاس

غذاهای بدون نمک

گندم ( نان بی نمک ) ، برنج ، جو (سوپ و نان جو ) ،‌ذرت ، قند ، مربا ، شیرینی ، ژله ، تخم مرغ ، شیر ، کره ، خامه

غذاهای محدود

کدو ، گل کلم ، ترتیزک ، ترب ،‌تربچه ، جعفری ، گرمک ، طالبی ، توت فرنگی ، لیمو شیرین ، انجیر ، خرما ، نارگیل ، بادام زمینی ، خردل ، هلو

غذاهای با سدیم بالا

کلوچه، بیسکویت، کلوچه نمکی، بیسکوئیت های نمکی، محصولات پنیر، پنیر، شیر غلیظ شده، ترشی ها، رب، پیاز شور، خیارشور، سوپ های آماده، چیپس، سیب زمینی، نان های نمک دار، باقلا، زیتون، کشمش، خاویار، کره و بادام زمینی، غذاهای از قبل آماده شده ،سبزیجات کنسرو شده

جایگزین کردن کلرو پتاسیم یا کلرور آمونیوم به جای کلرور سدیم ( نمک طعام)

الف – مصرف روزانه مقداری کمپوت گیلاس

ب- جایگزین کردن کلرور آمونیوم به جای کلرور سدیم ( نمک طعام )

کپسول نیم گرمی       شش نوبت در روز     ۵ رو ز

قطع کپسول              –                         ۲ روز

کپسول نیم گرمی      ۴ نوبت در روز           ۵ روز

کپسول نیم گرمی      ۲ نوبت در روز          هر روز

خلاصه :

اثرات مفید نمک برای بدن:

۱-بیشترین اثر مفید نمک، ثابت کردن ضربان غیر عادی قلب است و به تنظیم فشار خون می کمک می کند.

۲-خارج کردن اسیدیته زیادی که در بدن به وجود آمده است.

۳-حفظ تعادل مقدار قند خون

۴- فراهم ساختن انرژی لازم برای بدن

۵- کمک به عملکرد صحیح سلول های عصبی

۶-جذب مواد مغذی

۷-صاف و نرم کردن حنجره و جلوگیری از چسبناک شدن مخاط که معمولا در تنگی نفس دیده می شود.

۸- برای بیماری زکام و سینوزیت بسیار مفید است.

۹- نمک یک آنتی هیستامین طبیعی می باشد.

۱۰-جلوگیری از کرامپ یا گرفتگی عضلانی

۱۱- جلوگیری از ریزش بزاق در حین خوابیدن

۱۲-برای ساخت استخوان مهم است. یکی از مهم ترین دلایل پوکی استخوان، کمبود نمک و آب می باشد.

۱۳- برای تنظیم خواب مهم است و به عنوان یک هیپنوتیسم طبیعی عمل می کند.

۱۴- نمک قسمتی از درمان بیماران دیابت ی می باشد.

۱۵- استفاده از نمک بر روی زبان، موجب توقف سرفه های خشک می شود.

خلاصه : چرا نمک زیاد، برای بدن مضر است؟

۱-نمک از املاح سدیم و کلر تشکیل شده است. در بزرگسالان، هنگامی که مقدار سدیم دریافتی زیاد باشد، بدن آب زیادی را نگه می دارد و مقدار مایعات جمع شده در بدن بسیار زیاد می شود.

۲- بسیاری از دانشمندان بر این باورند که همین عامل باعث پرفشاری خون می شود و این خود عاملی است برای بیماری قلبی و سکته،

۳- زیرا این مقدار زیاد مایعات در حین عبور از قلب به اعضای بدن می روند و باعث خستگی  و درد در اندام ها می شوند و این خود عاملی است برای ظاهر شدن بیماری کرونری(انسداد رگ های قلب).

۴-در بدن بزرگسالان، مقداری از نمک دریافتی از طریق کلیه ها و بوسیله ادرار کردن از بدن خارج می شود. اما در بدن نوزادان، کلیه ها هنوز توانایی کافی برای خارج کردن نمک از بدن را ندارند.این را بدانید که به نوزادان(به خصوص تا ۴ ماهگی)، غذای پُر نمک ندهید، زیرا در بدنشان جمع می شود و چون نمی تواند خارج شود، باعث بیماری کلیه، کبد ، آسیب به مغز می گردد و در شرایط حاد به مرگ نوزاد می انجامد. به همین دلیل، متخصصان تغذیه سفارش به دادن شیر مادر و یا شیرخشک به نوزادان می کنند.

۵-ایا نمک باعث افزایش یا کاهش وزن می شود؟
خیر نمک موجب افزایش یا کاهش وزن نمی شود. در واقع نمک هیچ کالری ندارد.
مصرف زیاد نمک، به دلیل نگه داری بیش از حد آب در بدن، باعث افزایش وزن موقتی می گردد و برعکس آن، مصرف کم نمک، به خاطر بیرون کردن آب از بدن، می تواند موجب کاهش وزن موقتی شود.

۶-جالب است بدانید که اکثر غذاهای رژیمی، بدون نمک هستند و کاهش وزن ایجاد شده در این رژیم ها، فقط به خاطر دفع مقدار زیادی آب از بدن می باشد و اگر بعد از این رژیم، از غذاهای دارای نمک استفاده کنید، به همان وزن قبلی خود می رسید!

۷- مقدار زیاد نمک در غذا، باعث افزایش کالری و کاهش فیبر غذایی می شود و این غذا به طور کلی مشابه غذاهای حاضری و آماده (FAST FOODS) است.

چه مقدار نمک برای بدن مضر نیست؟
متخصصان مصرف حداقل  ۲-۵ گرم نمک در روز را توصیه می کنند.

 ولی در کودکان این مقدار باید خیلی کم شود.

تخمین زده شده که اگر ۲-۱ گرم نمک در روز مصرف شود، میزان بیماری های قلبی به صفر می رسد.